Dick Marty
In de parlementaire vergadering van de Raad van Europa voerde ik op 25 januari jl. het woord over een dramatisch rapport van Dick Marty, een Zwitserse liberaal, die eerder het bestaan van geheime gevangenissen aan de kaak stelde.
Dat bleek waar te zijn, alle ontkenningen van regeringen ten spijt.
Nu heeft Marty een rapport geschreven over de mensenrechtenschendingen in Kosovo, waaronder de handel in menselijke organen. De huidige regeringsleiding in Kosovo beschuldigt hij van een leidende rol bij deze en andere criminaliteit. Hier volgt mijn inbreng in het debat.
De heer De Vries, sprekend namens de Socialistische fractie, wees erop dat het rapport-Marty de lezer terugvoert naar één van de donkerste perioden in de Europese geschiedenis: de oorlog in Kosovo. Oorlogen en gewapende conflicten houden nooit op, vooral niet voor diegenen die hun geliefden, vrienden en buren hebben verloren. Sommige mensen hebben leed ondergaan dat menselijk begrip te boven gaat; anderen hebben misdaden begaan en hebben misdaden ondergaan.
De oorlog in Kosovo, zo heeft Marty’s rapport aangetoond, verschilt niet van andere oorlogen in die zin dat zij diegenen die haar hebben meegemaakt laat zitten met veel onbeantwoorde vragen; vragen over de talrijke schendingen van mensenrechten, over de plegers van de misdrijven en over diegenen die, zoals zo vaak, misbruik maken van de kwetsbaarheid en het lijden van anderen.
Het rapport velt geen vonnis en het is niet aan de Vergadering een vonnis te vellen. Het rapport is een dringende, goed gedocumenteerde en dramatische oproep aan de beschaafde wereld om mogelijk gepleegde misdrijven te onderzoeken. Op die wijze lezen en interpreteren de meeste leden van de Socialistische fractie de dramatische passages van het rapport: niet als een vonnis, maar als een onontkoombare herinnering aan onze taak en plicht om de waarheid op tafel te krijgen door de macht van de gerechtigheid.
Het spreekt vanzelf dat het rapport niet alle bevindingen van de rapporteur beschrijft en kan beschrijven. De meeste bevindingen en de meeste bewijzen die zijn aangedragen door getuigen zijn te gevoelig om openbaar gemaakt te worden omdat ze de veiligheid van de getuigen in gevaar zouden kunnen brengen. De rapporteur en deze Assemblee, zelfs als zij een begrijpelijke wens hebben om meer te weten, kunnen nooit de verantwoordelijkheid dragen voor het in gevaar brengen van mensenlevens.
Wat de Socialistische fractie als een vervolg op het rapport-Marty wil bereiken is een onpartijdig en internationaal gerechtelijk onderzoek naar alle feiten en aantijgingen in dat rapport. Alle betrokken partijen, in het bijzonder de respectieve regeringen, zullen zonder terughouding hun steun aan zo’n onderzoek moeten uitspreken en zonder reserves hun volledige medewerking moeten toezeggen. De Socialistische fractie wil dat de internationale gemeenschap haar verantwoordelijkheid neemt voor zo’n gerechtelijk onderzoek en dat zij instaat voor de veiligheid van getuigen.
Zo’n onderzoek, met waarborgen voor alle betrokkenen, zal de meest ernstige vragen die in het rapport-Marty staan vermeld ophelderen in het belang van alle betrokkenen en ieder van ons die gelooft in universele rechten en gerechtigheid. Er komt geen eind aan de oorlogsverschrikkingen, maar sommige van de meest brandende vragen moeten worden beantwoord om een veiliger weg naar de toekomst te kunnen vinden.